.jpg)
De vergrijzing van de bevolking brengt grote uitdagingen met zich mee, maar ook unieke kansen. Een enquête van PageGroup en France Silver Eco onder bijna 5.000 Franse deelnemers (werknemers, gepensioneerden en leidinggevenden) werpt licht op de belangrijkste vraagstukken rond seniorenwerk, opleiding, loopbaaneinde en de vaak onzichtbare rol van mantelzorgers. Deze bevindingen bieden ook waardevolle inzichten voor België.
Volgens het Franse Insee zullen 50-64-jarigen in 2025 35% van de beroepsbevolking uitmaken. Toch is volgens het onderzoeksinstituut DARES slechts 56% van de senioren in deze leeftijdsgroep momenteel aan het werk. Deze discrepantie is opmerkelijk: er ligt nog een aanzienlijk deel van de loopbaan na de 50e verjaardag, maar leeftijdsgebonden stereotypen belemmeren nog steeds de toegang tot werk en professionele ontwikkeling.
Zoals Laurent Blanchard, Regional Managing Director van PageGroup France, benadrukt, is het essentieel om de unieke vaardigheden van senioren te waarderen: "Zij vormen een talentenpool die vaak wordt onderschat, ondanks hun expertise, aanpassingsvermogen en vermogen om kennis over te dragen."
De cijfers spreken voor zich:
Deze negatieve percepties gaan gepaard met ongelijkheden in toegang tot opleiding. Een kwart van de werknemers boven de 50 heeft de afgelopen twee jaar geen enkele opleiding gevolgd, ondanks het belang ervan voor het behoud van inzetbaarheid en professionele voldoening. Dit probleem is al meer dan 20 jaar bekend.
Verschillende studies uit de jaren 2000 en 2010 hebben de oorzaken benadrukt. Onderzoekers zijn het erover eens dat deze ongelijkheden in opleidingsmogelijkheden het gevolg zijn van een combinatie van factoren. Leeftijdsgebonden stereotypen spelen een centrale rol: werkgevers aarzelen soms om in senioren te investeren, omdat zij ten onrechte worden gezien als minder leergierig of dicht bij hun pensioen.
Daarnaast kunnen werknemers zich buitengesloten voelen van ontwikkelingskansen, hetzij door onwetendheid over bestaande regelingen, hetzij door zelfcensuur. Hieraan worden organisatorische beperkingen toegevoegd, zoals een hoge werkdruk of opleidingen die niet zijn afgestemd op de behoeften en beschikbaarheid van senioren.
Toch is opleiding essentieel om senioren te helpen zich aan te passen aan veranderingen op de arbeidsmarkt, terwijl hun expertise wordt gewaardeerd en hun gevoel van verbondenheid met het bedrijf wordt versterkt. Finland heeft dit principe aan het begin van de 21e eeuw als een van de pijlers van zijn loopbaanhervorming ingevoerd, wat heeft geleid tot een hogere werkgelegenheid onder 50-plussers. In Frankrijk en België ligt er nog een grote uitdaging.
Intergenerationele dialoog wordt gezien als een sleutelfactor om leeftijdsgebonden stereotypen te doorbreken. In tegenstelling tot sommige vooroordelen staan senioren juist open voor kennisdeling en samenwerking met jongere collega's.
Toch blijven er verschillen bestaan:
Hoewel bedrijven interesse tonen in het onderwerp, heeft een derde van de leidinggevenden nog geen concrete initiatieven genomen om intergenerationele relaties te bevorderen, die essentieel zijn voor kennisoverdracht, innovatie en teamcohesie.
De demografische vergrijzing benadrukt een weinig besproken realiteit: de rol van mantelzorgers. In Frankrijk zal tegen 2030 een op de vier werknemers mantelzorger zijn, aldus aanvullendpensioenorganisatie AGIRC-ARRCO. Toch stelt 63% van de werknemers die mantelzorg verlenen dat hun bedrijf geen specifiek beleid heeft om hen te ondersteunen.
Deze werknemers combineren hun professionele en familiale verantwoordelijkheden vaak ten koste van hun gezondheid. Het aanbieden van flexibele werktijden of ondersteunende maatregelen wordt een prioriteit om een inclusieve samenleving op te bouwen, zoals Luc Broussy, voorzitter van France Silver Eco, aangeeft: "Bedrijven moeten deze werknemers erkennen en waarderen, want zij spelen een essentiële rol in de samenleving van 'waardig ouder worden'."
De overgang naar pensioen kan als een uitdaging worden ervaren. Het behouden van een professionele of vrijwillige activiteit biedt een waardevol alternatief door socialisatie, autonomie en mentale gezondheid te bevorderen.
Deze studie toont duidelijk aan: actief ouder worden gaat niet alleen over cijfers of beleidsmaatregelen. Het is een maatschappelijke uitdaging die zowel werkgevers als beleidsmakers aangaat. Senioren zijn geen last, maar een waardevolle hulpbron. Hun waarde erkennen en hen de juiste voorwaarden bieden om te gedijen, is een investering in de toekomst.